Η ΓΝΩΣΗ
Μιλώντας για γνώση συνήθως αναφερόμαστε στη σφαιρική γνώση. Ωστόσο, οι φιλόσοφοι είναι επιφυλακτικοί ως προς αυτήν τη νοηματοδότηση και ασχολούνται με την πηγή της γνώσης, τα είδη της και τις μεθόδους απόκτησής της.
Στο ερώτημα για τη δυνατότητα πρόσκτησης της αλήθειας και τον προσδιορισμό της ίδιας της αλήθειας ο ΣΚΕΠΤΙΚΙΣΜΟΣ απαντά επιφυλακτικά. Κυριότεροι εκπρόσωποι αυτής της θέσης είναι ο Πύρρων (3ος π.Χ.), ο Ρενέ Ντεκάρτ (17ος αι. μ.Χ.). Ο Σκεπτικισμός αντιμετωπίστηκε με δύο κυρίως επιχειρήματα, την επίκληση του κοινού νου και την αναγωγή στο δόγμα της μη πληρότητας.
Στη διαδικασία διερεύνησης της γνώσης προκύπτουν ιδιαίτερα προβλήματα. Δεν αναφερόμαστε φυσικά στην πρακτική γνώση, αλλά στη γνώση που μπορεί να διατυπωθεί με με προτάσεις. Η προτασιακή γνώση ορίζεται ως «αιτιολογημένη αληθής πεποίθηση. Ωστόσο, δεν είναι σαφές σε τι συνίσταται η «ορθή σύλληψη του λόγου» που επιτρέπει στην «αληθή δόξα» να γίνει «επιστήμη». Είναι ανάγκη λοιπόν να μελετήσουμε τους τρόπους αιτιολόγησης των πεποιθήσεων.
Τρόποι αιτιολόγησης των πεποιθήσεων
· ΘΕΜΕΛΙΩΤΙΣΜΟΣ Αναζήτηση στέρεων θεμελίων. Πρέπει να δεχθούμε θεμελιώδεις αλήθειες επί των οποίων θα αιτιολογηθούν οι υπόλοιπες. Αριστοτέλης, Ντεκάρτ, Λοκ, Χιουμ.
· ΣΥΝΕΚΤΙΚΙΣΜΟΣ Διαμόρφωση ενός δικτύου πεποιθήσεων με επαρκή συνοχή. Σύμφωνα με το Χέγκελ, το σύνολο των πεποιθήσεών μας αποτελεί δίκτυο με κόμβους που αλληλουποστηρίζονται. Δεν υπάρχουν «γυμνά» δεδομένα των αισθήσεων ή του νου. Όλα είναι φορτωμένα από τη θεωρία. Ηθεωρία και τα δεδομένα των αισθήσεων πρέπει να κινούνται παράλληλα.
Μια προσπάθεια να συνδέσουμε το μάθημα με τη ζωή μας….
· Ενδοσκοπείτε συχνά; (Πότε ξεκινήσατε; Με ποια αφορμή;)
· Αν ναι, πώς θα χαρακτηρίζατε τον εαυτό σας; Θεμελιωτιστή ή Συνεκτικιστή; (Μιλήστε λίγο γι’αυτό.)
· Πού αποδίδετε την ταυτότητά σας; (κληρονομικότητα, αγωγή, εμπειρίες;)
· Σ’ ένα κόσμο ολοένα και ποιο απαιτητικό και χαοτικό, πώς τοποθετείσθε; (Η ταυτότητά σας βοηθά να «επιπλεύσετε» και να δώσετε ένα γόνιμο παρόν;)
ΧΗΜΕΙΑ – ΑΛΧΗΜΕΙΑ Αξίζει να το δούμε! Θα σας γοητέψει, γιατί είναι και μαγικό…
ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ & ΕΠΙΣΤΗΜΗ
Η επιστήμη παρέχει μιαν έγκυρη κατανόηση του κόσμου που επιτρέπει τη διαχείρισή του μέσω της τεχνολογίας. Η φιλοσοφία της επιστήμης ελέγχει κριτικά την επιστημονική γνώση, τη μεθοδολογία της και την αξία της για τον άνθρωπο.
Η επιστήμη θεμελιώθηκε από τη φιλοσοφία, η οποία έθετε ζητήματα κοσμολογκά και αξιολογικά. Σταδιακά, οι διάφορες επιστήμες αυτονομήθηκαν. Ωστόσο, η περιστασιακή επανένωσή τους οδηγεί σε θαύματα. Π.χ. πληροφορική, τεχνητή νοημοσύνη κ.ά.
Ερώτημα Πώς διακρίνουμε την αυθεντική επιστήμη από τις απομιμήσεις και τις αποκλίσεις της; Ποια είναι τα όρια ανάμεσα στη χημεία και την αλχημεία ή την αστρονομία και την αστρολογία;
Η επιστήμη ερμηνεύει αιτιακά, όμως η αρχή της αιτιότητας δεν εξηγείται επιστημονικά.
Επιστήμη – Τεχνολογία Πριν λίγες δεκαετίες επικρατούσε η αισιόδοξη ιδέα περί προόδου. Σήμερα με αφορμή το οικολογικό πρόβλημα επικρατεί καχυποψία απέναντι στην τεχνολογία.
Το φυσικό υπάρχει, ενώ το τεχνητό αποτελεί μέσο για την επίτευξη κάποιου σκοπού. Η πραγματικότητα του φυσικού κόσμου υπάρχει και η γνώση μας γιάυτήν έπεται, το κριτήριο είναι η αλήθεια. Το κριτήριο στην τεχνολογία δεν είναι η αλήθεια, αλλά η αποτελεσματικότητα. Στις φυσικές επιστήμες η εύρεση της αλήθειας επιτυγχάνεται με την ανακάλυψη, ενώ στην τεχνολογία η δημιουργία νέων αντικειμένων επιτυγχάνεται μεσω των εφευρέσεων. Σήμερα, η επιστή μη και η τεχνολογία θεωρούνται όψεις του ίδιου νομίσματος ή ακόμα η επιστήμη κλίνει προς την τεχνολογίαμε τις εφευρέσεις π.χ.τα κουάρκ και τα νετρίνο αποτελούν εννοιολογικές εφευρέσεις
Η τεχνολογική έρευνα δεν είναι ουδέτερη, αφού η χρηματοδότησή της γίνεται από οργανωμένα οικονομικά, πολιτικά και άλλα συμφέροντα που προκαθορίζουν τον προσανατολισμό της
Ο ΝΟΥΣ
Εισαγωγή στη Μεταφυσική Ο όρος μεταφυσική οφείλεται στο έργο του Αριστοτέλη «Μετά τα Φυσικά», ο οποίος χαρακτηρίζει το περιεχόμενό του. Η Μεταφυσική αποτελεί την πρώτη φιλοσοφία και προσπαθεί να απαντήσει στο ερώτημα «τι είναι το ον», γι’αυτό η μεταφυσική φαίνεται να είναι ταυτόχρονα οντολογία αλλά και γνωσιολογία.
Παράλληλα με τη μεταφυσική και η φυσική (σύγχρονη και βιολογία) ασχολείται με γενικά ερωτήματα. Έτσι, όμως, ΤΙ ΜΕΝΕΙ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΤΑΦΥΣΙΚΗ;
Θα μπορούσαμε ίσως να πούμε ότι τα προβλήματα που αφορούν τα όντα και επιλύονται από την επιστήμη είναι επιστημονικά, ενώ τα προβλήματα με το ίδιο αντικείμενο που δεν αντιμετωπίζονται ικανοποιητικά από την επιστήμη είναι μεταφυσικά.
ΝΟΥΣ & ΣΩΜΑ
- Δυιστικές θεωρίες Οι περισσότερες θρησκείες καθώς και πολλοί φιλόσοφοι δέχονται την ύπαρξη της ψυχής που επιβιώνει αναλλοίωτη και μετά το θάνατο του σώματος. Μεγάλοι φιλόσοφοι, όπως ο Πλάτων και ο Ντεκάρτ στοιχειοθέτησαν επιχειρήματα για την ύπαρξη της ανθρώπινης ψυχής
- Μονιστικές θεωρίες Πολλή διαδεδομένη στην εποχή μας είναι η μονιστική θεωρία, βάσει της οποίας το πνεύμα είναι έκφανση της ύλης. Σύμφωνα με τη θεωρία αυτή μόνο ύλη υπάρχει. Εκπρόσωποι αυτής της άποψης ήταν οι ατομικοί, οι επικούρειοι φιλόσοφοι και ορισμένοι διαφωτιστές.
